Ka Makom Mahmud di Desa Mekarrahayu, Kecamatan Margaasih, Kabupaten Bandung, saban poe tara towong kunu ngadon ziarah. Para peziarah datang ti saban daerah, lain wae warga sabudeureun Mahmud tapi teu kurang anu datang ti luar kota/kabupaten Bandung.
"Diantawisna aya peziarah anu dongkap ti luar pulo Jawa, inyana ngahaja seja ujlah ngadon mukim aya anu lamina saminggon, aya anu dugika opat puluh dinten. " Kitu pangakuan salah saurang kuncen Mahmud,Kai Tahrim alias Mang Dedi (54),ka Galura, sawatara waktu katukang.
Ditetelakeun, yen tokoh anu di pendem di Makom Mahmud teh nyaeta Syekh Abdul Manaf anu satuluyna meunang pangjuluk Eyang Mahmud.
Cek kuncen, nepika kiwari tacan aya kasang tukang riwayat anu eces saha jeung urang mana sabenerna Eyang Mahmud teh.
"Aya nu nyebatkeun cenah Syekh Abdul Manaf teh rundayan waliyulloh Syarif Hidayatulloh Cirebon, aya oge anu nyebatkeun anjeuna teh teureuh Mataram, putra Pangeran Nagadirdja." Kai Tahrim mindo caritaanana.
Caritaan anu ditepikeun ku Kai Tahrim rada deukeut ngaharib - harib jeung katerangan anu ditepikeun ku paniten masalah sosial budaya ti Lembaga Pengawasan Kinerja Pembangunan Daerah (LPKPD), Aditia Rahman (54). Cek inyana Syekh Abdul Manaf teh memang teureuh Mataram, Jawa Tengah.
Satuluyna Aditia nembrakkeun pamanggihna, rehna dumasar kana naskah Sajarah Bandung, dina taun 1628 Sultan Agung Mataram ngirimkeun pasukan anu di pingpin ku Tumenggung Bahureksa pikeun ngarurug kompeni di Batavia (Jakarta) kalayan menta pangrojong bantuan ti pasukan Pasundan pingpinan 'komandan' Dipati Ukur.
"Harita Dipati Ukur ngerahkeun pasukan tempur sekitar 10 rebu prajurit, siap bergabung jeung pasukan Mataram ngarurug kompeni di Batavia." Cek Aditia basa gunem catur jeung Galura di sekretariat LPKPD, Komplek Bumi Parken C11 Kabupaten Bandung, Rebo (9/10/2019).
Aditia neruskeun deui caritaanana, sok sanajan anu antukna pasukan Dipati Ukur kasoran ngalawan pasukan kompeni. Pon kitu keneh pasukan Mataram di bawah kapamingpinan Tumenggung Bahureksa sarua teu manggapulia dina nyanghareupan kompeni anu samagrang ku pakarang. Turug-turug serangan ti pasukan Dipati Ukur jeung pasukan Tumenggung Bahureksa teu guyub. Paculihey. Pasukan Dipati Ukur miheulaan ngayakeun penyerbuan ka Batavia, sok padahal kahayang pasukan Mataram mah penyerbuan teh dilaksanakeun babarengan.
"Pangna kitu teh cenah pasukan Dipati Ukur ngarasa kesel meh saminggu nungguan pasukan Mataram anu di pingpin ku Tumenggung Bahureksa can embol-embol datang. Samemehna pasukan Dipati Ukur teh transit heula di Karawang nungguan pasukan Mataram." Cek Aditia.
Kuayana penyerbuan teu guyub tea alhasil kurang kakuatan. Pasukan Dipati Ukur kadeseh,bubar katawuran. Nasib sarupa satuluyna karandapan oge ku pasukan Mataram. Balatentara Mataram ka ered mundur. Prajurit Mataram bubar paburencay. Aya nu ngidul, aya nu ngetan, lumpat pada -pada nyalametkeun diri. Sabagian gede langsung muru Mataram nepikeun laporan ka Sultan, netelakeun yen pasukan Dipati Ukur teu beunang di percaya, hianat miheulaan indit ngayakeun penyerbuan ka Batavia.
"Diantara prajurit Mataram anu teu kungsi mulang deui ka Mataram nyaeta Abdul Manaf anu satuluyna meunang pangjuluk Syekh Abdul Manaf alias Eyang Mahmud." Cek Aditia bari neruskeun deui caritaanana anu cenah Abdul Manaf jeung sababaraha urang baturna aprak - aprakkan neangan tempat panyumputan anu sakirana aman moal kabeledig ku soldadu Belanda alias kompeni.
Ahirna manggihan tempat, sisi walungan Citarum. Taneuh ranca (embel), berecek teu pikabetaheun. Eta tempat teh perenahna buni pisan, kaliung kasiput ku walungan Citarum. Tepi ka kiwari eta tempat nelah Kampung Mahmud.
Kasang tukang pangna dingaranan Kampung Mahmud, sabadana bumen-bumen di ranca sisi walungan Citarum, didinya Abdul Manaf nyieun pangabetah sarta mimiti ngayakeun pangajian, jadi guru (Syekh) nyebarkeun agama Islam pikeun warga anu aya disabudeureun eta patempatan. Satuluyna Syekh Abdul Manaf kasorang munggah haji ka Mekah.
"Saurna, nalika di Mekah, Syekh Abdul Manaf kantos ngadu'a payuneun Gubah Mahmud anu perenahna caket Masjidil Haram. Neda ka Gusti sangkan tempat anu di anggo panganjrekkan ku anjeuna janten tempat anu berkah, mibanda karomah, saur urang Sunda mah janten tempat karamat. Ku anjeuna eta tempat teh dinamian Mahmud, nurut buat tina tempat anjeuna ngado'a di Gubah Mahmud." Cek Aditia.
"Dugika merdeka alhamdulillah, Kampung Mahmud mah can kantos ka beledig kunu namina kompeni, sasat anu janten musuh gerot Syekh Abdul Manaf. Anjeuna mah ceuceub pisan ka kompeni teh. Numawi Syekh ngalarang ka wargana anu aya di Kampung Mahmud, teu meumang nganggo pakakas imah buatan urang kafir nyaeta kaom penjajah." Cek Aditia.
Aditia mindo caritaanna deui, matakna jaman jumenengna Eyang Abdul Manaf mah urang Mahmud pantang ngagunakeun barang-barang buatan bangsa deungeun. Ti mimiti bahan wanguanan, parabot rumah tangga, alat hiburan, jeung nu sejena.
"Kabiasaan kitu teh, nganut pantrangan Eyang Abdul Manaf, lumangsung dugika era kapamingpinan almarhum H Amin salaku pupuhu adat Kampung Mahmud." Cek Aditia kalawan daria.
Bihari jeung Kiwari
Kaayaan Kampung Mahmud bihari estu matak helok anu nenjo betah nu ningali. Wangunan paimahan kontruksina guyub di jieun tina bahan kai jeung awi, iuh-iuhna tina hateup injuk, tepas imah bolongor teu make kaca, posisi imahna ngaberes rapih, nu nyangudur ngidul, nu nyangudur ngaler, meres teu paculihey. Lingkunganana asri tur beresih, rembet ku kakayon jeung tutuwuhan kayaning tangkal kai gede nu geus jaranggotan. Saban waktu runtah-runtah dangdauann rutin diberesihan. Pangeusi lemburna someah ka saban semah.
"Dugika taun 80-an urang Mahmud tacan seueur nu ngadamel sumur, margi mangsa harita cai ti walungan Citarum masih tiasa dimangfaatkeun kanggo kaperyogian rumah tangga. Harita mah suasana Kampung Mahmud masih karaos adem teu harengheng. Masih jarang anu kagungan radio, sumawona televisi, margi emut kana pantrangan demi menghormati sang pendiri Kampung Mahmud anu ngalarang hirup hedonisme." Cek Aditia.
Dina taun 1979 Aditia kungsi ngalaman naek rakit eretan mun inyana pareng rek ka Kampung Mahmud.
"Kapungkur mah upami bade ka Kampung Mahmud teh kedah meuntas nganggo rakit awi, margi lokasi Kampung Mahmud teh kaliung kasiput ku walungan Citarum." Aditia mulangkeun deui panineunganana.
Anapon kondisi Kampung Mahmud kiwari pajauh pisan jeung kaayaan Kampung Mahmud bihari. Ayeuna mun pareng ngalanto ka Kampung Mahmud suasanana harengheng.
"Karaos pisan parobahanana kondisi Kampung Mahmud sabadana aliran sungai Citarum diluruskeun ku pamarentah kalayan tujuan pikeun ngungkulan banjir utamana dikawasan girang. Maksadna sangkan aliran cai Citarum kebat teu kahambat kuayana pungkal-pengkol. Sahingga teu ngabalukarkeun genangan di wilayah hulu."
Lahan urut walungan Citarum heubeul keur di Becho deui. (Foto : Jumaah, 11/102019)**
Aditia nandeskeun,tapi sok sanajan aliran walungan Citarum geus dilempengkeun, angger we nepika ayeuna daerah Sapan Majalaya, Tegalluar, Bojongsoang, Dayeuhkolot, Baleendah, upama usum hujan teu weleh katarajang banjir nu mokaha balukar mudalna walungan Citarum.
Masih nurutkeun Aditia, drastisna parobahan kaayaan Kampung Mahmud, oge sabadana ku pamarentah ditetepkeun salaku Situs Cagar Budaya dina taun 2012. Pamarentah mimiti mere perhatian jeung binaan. Satuluyna meh saban taun mere dana hibah biaya mulasara Situs Cagar Budaya Kampung Adat Mahmud.
"Ngawitan di bangun jalan, lajeng gapura ,masjid lengkep sareng fasilitas air bersihna. Eta kanggo kapentingan para peziarah anu saban dinten tara towong pangpangna dina malem Jumaah." Cek Aditia.
Luyu jeung lajuning pajamanan, cek Aditia, Kampung Mahmud nu cenah mah mangrupa Situs Cagar Budaya Kampung Adat, sakilat kiwari salin jinis milu aub ngigelan zaman. Mun baheula mah wangunan paimahan oge taya gedong ku tembok, kabeh guyub bentuk imah teh panggung tina bahan kai jeung awi, iuh-iuhna ngagunakeun hateup injuk, tepasna bolongor teu di kacaan, ayeuna mah paimahan di Kampung Mahmud teh geus jlug-jleg gedong kecuali keur anu can werat nyieun imah gedong, masih angger imahna panggung. Di imah-imah di Kampung Mahmud ayeuna mah geus obyag baroga pakakas elektronik saperti radio, televisi, kulkas, nyangu oge geus teu dina hawu tapi rata-rata ngagunakeun magicom. Oge geus baroga hape android.
"Sim kuring ngaraos Kampung Mahmud kiwari tos ilang dangiangna salaku kampung adat. Ka ayaanana prah sapertos kampung biasa wae." Aditia mungkas obrolan.***
--Lili Guntur--
Komentar
Posting Komentar